Bij het woord gamification denkt iedereen al snel aan het spelen van spelletjes. Gamification is geen spel op zich. Het is een verzamelnaam voor game elementen die toegevoegd kunnen worden aan een al bestaande, niet-spelletjes, context. Denk bijvoorbeeld aan een voortgangsbalk bij het invullen van je LinkedIn profiel. Jij ziet dat het balkje nog niet helemaal vol, is waardoor je gestimuleerd wordt meer in te vullen totdat het balkje wel vol is. Dit is ook direct één van de belangrijkste doelen van gamification; gedragsverandering.

Inhoudsopgave van dit artikel

De definitie van Gamification

Gamification in het Nederlands betekent gamificatie. In het kort is Gamification het gebruik van spelelementen in een niet-spel omgeving. Let er wel op dat dit meerdere elementen moeten zijn. Het is dus niet zo dat als je alleen een prijs uitreikt aan het einde van een proces, direct het gehele proces “gegamified” is.

De verschillende vormen van Gamification

Er zijn een aantal methoden die je voor gamification in kan zetten; motivational design, serious gaming en fun systems. De uitdaging is een juiste balans te vinden tussen het spelelement en de doelstelling.

• Motivational design
  Bij motivational design leg je de nadruk op de functie en niet op het plezier van spelen. Hierbij wordt de speler indirect beïnvloed zijn/haar gedrag te veranderen. Een voorbeeld hiervan is WeightWatchers of lees hier de performance management cyclus.

• Serious gaming
  Bij serious gaming zijn de spelers zich ervan bewust dat zij een spel aan het spelen zijn, waarbij een specifiek resultaat of bedrijfsdoel de drijfveer is. Een voorbeeld hiervan is Wii Fit.

• Fun systems
  Bij fun systems zijn gebruikers zich niet bewust van het feit dat ze aan het leren zijn of een bedrijfsdoel aan het behalen zijn. Ze worden volledig meegenomen in het spel en het spel is het doel. Een voorbeeld hiervan is Fantasy Football, waar gebruikers tijdens het spelen statistieken leren lezen.

Waar wordt gamification gebruikt?

Om goed uit te leggen waarvoor gamification wordt gebruikt, hebben we een aantal voorbeelden op een rij gezet. Veel grote bedrijven gebruiken gamification om hun medewerkers aan te zetten tot ander gedrag. Dit kan klein zijn, zoals het stimuleren van het gebruik van trappen of groot, zoals de uitrol van een nieuwe strategie.

• Google
  Met de invoering van gamificatie bij het reiskostenproces is de naleving gestegen tot 100% binnen een periode van 6 maanden.

• Deloitte
  Met een sucessvolle invoering van gamification aan de leadership academy is de betrokkenheid van hun werknemers met 37% toegenomen.

• Spotify
  Spotify en LivingSocial hebben de gevreesde jaarlijkse evaluatie vervangen door een mobiele, gegamificeerde oplossing – waarbij meer dan 90 procent van de werknemers vrijwillig deelnam.

Waarom maken we gebruik van gamification?

Gamification wordt gebruikt om gedrag en E-learning op een leuke, interactieve en consistente manier te stimuleren en bevorderen.

Onderzoek van Kennisrotonde toont aan dat het gebruik van gamification leidt tot meer betrokkenheid en motivatie van leerlingen. Het zorgt ook voor interactie tussen de leerling en de stof, waardoor de leerling op zijn eigen manier de stof tot zich kan nemen. Dit verhoogt weer de snelheid van leren en de effectiviteit van de stof.

Wat zijn game elementen?

Game elementen zijn terugkerende onderdelen van games die als gereedschap gebruikt worden voor gamificatie. Je kunt gamification op twee manieren benaderen:

1) Vanuit de losse game elementen waaruit het proces is opgebouwd en
2) De spelervaring waar het vooral gaat over de ervaring van degene die het proces doorloopt.

Werbach heeft een, op een studie gebaseerde, indeling gemaakt van game elementen. De meest succesvolle vorm van gamification hanteert niet per se de meeste elementen, maar zet de game elementen het meest effectief in.

• Dynamics
  Dit zijn conceptuele spelelementen. Het is ook de verborgen structuur die het tot een geheel smeedt. De volgende onderdelen kunnen we hieruit onderscheiden:
  • Beperkingen (leer hoe ze te gebruiken);
  • Emoties (bewustzijn hoe hierop in te spelen);
  • Verhaallijn (hoe knoop je alles aan elkaar);
  • Progressie (beseffen hoe je vooruitgang kunt boeken);
  • Relaties (implementeren hoe interacties te bevorderen).

• Mechanics
  Mechanics zorgen ervoor dat het proces voortduurt. Dus de drijvende motor achter het geheel.

• Uitdagingen of doelen (wat is het overkoepelende probleem?)
  • Competitie (ben ik beter dan een ander, kunnen we er een wedstrijd van maken)
  • Samenwerking (ik moet iemand iets vragen of ergens informatie vandaan halen om verder te kunnen)
  • Feedback (direct inzicht krijgen in keuzes)
  • Beloning (Wat is er aan het einde van de weg)
  • Win-status (Als ik het heb opgelost ben ik …)

• Components
  De meest zichtbare laag van game elementen. Dit zijn de onderdelen die optellen tot de hogere niveaus.

• Prestaties
  • Badges / medailles
  • Punten
  • Content vrijspelen
  • Leaderboards
  • Levels
  • Quests / opdrachten
  • Sociale status
  • Teams

Belangrijk om te weten

Terwijl game elementen belangrijk gereedschap zijn voor gamificatie, is het slecht een startpunt tot het gehele proces. Werbach benoemt de volgende beperkingen wanneer je alleen game elementen gebruikt:

• Game elementen zijn niet zelf de game
• Een beloning is iets anders dan plezier (en vice versa)
• Als je alleen Punten, Badges of Leaderboards (ook wel PBLs) hanteert dan ben je precies hetzelfde als 99% van alle processen.
• Er ontstaat marktverzadiging en innovatiemoeheid bij gebruikers

Als je alleen game elementen gebruikt hoe zit het dan met:

• Betekenisvolle keuzes maken?
• Problemen oplossen?
• Progressie naar het einde?
• Interactie met het systeem of anderen?
• Verschillende vormen van plezier?